Zoals elk jaar valt ook vandaag weer de feestdag van Franciscus van Assisi samen met de hoogdag der dieren; Werelddierendag. Geen toeval, aangezien die zich volgens de overlevering niet alleen actief bekommerde om het lot van melaatsen, zwervers en armen, maar ook planten en dieren hoog in het vaandel droeg. Dat men globaal beslist naast 355 feestdagen voor de mens er eentje in te lassen voor de andere dieren kan men natuurlijk moeilijk bekritiseren, maar helaas valt er wel nog heel wat aan te merken op de manier waarop deze dag wordt ingevuld.


Trek er gerust een doorsnee jongerenplatform als de website van jongerenzender Ketnet op na; Werelddierendag meevieren is blijkbaar niet zo evident als de naam oorspronkelijk vermoeden doet. De definitie van een ‘dier’ blijkt in vele gevallen te worden verengd naar de categorie van harige, schattige of iconische exemplaren zoals respectievelijk de hond, de hamster of de giraf. Zoals bekend bioloog Dirk Draulans vandaag ook schreef zijn het vaak "de verkeerde dieren die met de aandacht gaan lopen" (Knack). Slechts een enkeling stelt zich vragen wanneer hij of zij op 4 oktober haar kat verwent met een blik tonijn of zalm; blijkbaar heeft dat wat op ons bord ligt de status van dier al ergens verloren nog vooraleer het het kunstmatige levenslicht tussen haar vaak eeuwige vier muren zag. Het laatste wat ik echter met dit opiniestuk wil bereiken is een oordeel vellen over iemand die er voorlopig net zo over denkt. Iemand die geen vlees eet heeft noch een superieure noch een inferieure kijk op het leven, hoogstens houdt hij of zij er andere ethische normen op na dan iemand die dat wel doet, en die normen zijn uiteraard an sich betwistbaar. Wel wil ik de manier waarop we met een kans als Werelddierendag omspringen kort aankaarten. 

Wat als we vanaf vandaag de overige 355 dagen van het jaar uit zouden roepen tot Werelddierendagen zoals de originele naar gewoonte verloopt, en we bijgevolg permanent met zorg omspringen voor de kleine viervoeters die door onze huiskamers trippelen. In dat geval zouden we 4 oktober kunnen gaan gebruiken voor een ietwat kritischere noot. We zouden onze kinderen op deze dag kunnen gaan prikkelen na te denken over onze eetgewoonten, en de manier waarop ons voedsel op ons bord terecht komt. Hen eenmalig uit hun comfortzone lokken en kennis laten maken met de dieren die ze vaak alleen aan tafel ontmoeten. Opnieuw wil ik benadrukken dat dit niet betekent dat we hen de les zouden spellen vanuit het idee dat het vanuit bepaalde overwegingen en met bepaalde doelen voor ogen interessanter is vegetarisch te gaan leven, maar dat we hen eerder een kritische spiegel zouden kunnen voorhouden, waardoor ze zelfstandiger en objectiever over deze zaken kunnen gaan nadenken. Een goed voorbeeld van de idiotie van de manier waarop we kinderen de dag van vandaag nog vaak met dit thema benaderen is bijgevoegde prent uit het kinderboek ‘Een taart voor kleine beer’ van Max Velthuijs waarmee een goede vriendin mij onlangs confronteerde. Een op het eerste zicht onschuldige scene uit een onschuldig verhaal, waarin een gehumaniseerd varken een chocoladetaart bakt voor een al even gehumaniseerde beer. Ware het niet dat, zoals de kritische kijker misschien al gezien had, het varken er naast het bereiden van gebakjes een lugubere hobby op nahoudt. Zoals de stukken varkensvlees die doodleuk boven het fornuis te drogen hangen verraden, is onze vriend namelijk een notoir massamoordenaar (let wel: het gaat hier over zijn eigen soort, ik wil hier geen veralgemening maken met de menselijke carnivoren) met daarenboven kannibalistische eetgewoonten. Vreemd detail, niet?


Ook al zijn beide voorbeelden slechts een greep uit de werkelijkheid, toch zijn zij nog al te vaak representatief voor de manier waarop wij in onze maatschappij met dit soort zaken omspringen. Zijn dit echter de kinderboeken of de jongerenzenders die we op de toekomstige eenentwintigste-eeuwse avonden van 4 oktober willen voorlezen of aanzetten terwijl goudvis en hamster gelukzalig volgevreten meegluren vanuit hun kooi? Willen we het eten van vlees als dusdanig natuurlijk voorstellen dat zelf een dier met menselijke trekjes zich er tegoed aan doet? Moet Werelddierendag in haar geheel ten prooi vallen aan de vaak hersenloze consumptiemaatschappij die haar waarschijnlijk graag in het rijtje van het steeds commerciëlere Halloween of Kerstmis zou terecht zien komen? Gent staat als breeddenkende stad onweerlegbaar mee aan de frontlinie in verband met dit thema, dus laat ons op deze drie vragen volmondig nee antwoorden, en onze kinderen letterlijk en figuurlijk eens iets anders voorschotelen in de hoop hen groot te brengen tot (in plaats van met) kritische burgers. Te beginnen met Werelddierendag, te eindigen met de andere 355.



Afbeelding; Max Velthuijs, 'Een taart voor kleine beer'