DeKleineOorlog is een vervolg op DeGroteMond monoloog die Valentijn Dhaenens een paar jaar geleden maakte. DeGroteMond was een soort wereldgeschiedenis gebracht aan de hand van een soort montage van bekende speeches. DeKleineOorlog probeert een antwoord te bieden om de keerzijde van de medaille te laten door de slachtoffers van al die speeches aan het woord te laten. Deze thematiek kwam mooi samen met de herdenking van 100 jaar Eerste Wereldoorlog.

De keerzijde van de medaille

Valentijn: Voor mij is de Eerste Wereldoorlog  het symbool voor oorlog in het algemeen omdat het de eerste geïndustrialiseerde oorlog was, omdat het een totaal zinloze oorlog was, omdat het de eerste mondiale oorlog was, omdat er miljoenen slachtoffers zijn gevallen en vooral omdat er eigenlijk niets is veranderd. Tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn er tanks uitgedacht, luchtbombardementen maar ook het spioneren via vliegtuigen om te zien hoe de stellingen van de vijand in gereedheid worden gebracht. Door het gebruik van gifgas en mosterdgas is de chemische oorlog bedacht. Ook in de medische wetenschap is er toen veel gebeurd omdat men vaak wist dat een soldaat ging sterven dus durfde men experimenteren. WOI is een enorm keerpunt in de geschiedenis en een enorm fascinerend tijdspunt als vertrekpunt om een stuk over oorlog te brengen. DeKleineOorlog monoloog is geplaatst tijdens de Eerste Wereldoorlog maar de getuigenissen die gebruikt worden in de voorstelling komen niet allemaal uit die tijd: de oudste is van Attila de Hun en de meest recente uitspraak komt van een soldaat in Afghanistan in 2009.

WOI

Valentijn: DeKleineOorlog ging in première in 2013, voor de start van de meeste herdenkingen rond 100 jaar WOI. Ik heb dit jaar als voorbereiding veel over de Eerste Wereldoorlog gelezen. Wat mij daar het meest geïnspireerd heeft zijn de verpleegstersdagboeken die Erwin Mortier vertaald heeft -vooral het verhaal van Ellen La Motte. Langs de ene kant had ik het gevoel dat ik iets wou vertellen over vrouwen in de oorlog omdat deze kant veel minder belicht wordt dan alle mannelijke slachtoffers die er gevallen zijn. Wat mij vooral heeft geraakt zijn die verpleegsters van vaak 19 jaar die uit Amerika naar hier en Frankrijk kwamen met een enorm idealisme. Terwijl zij nog nooit in Europa waren geweest -laat staan in een oorlog- en toch hadden deze meisjes een behoefte om te helpen. Als je hun dagboeken leest, valt het op dat na enkele weken deze jonge idealistische vrouwen door de gruwel van de oorlog cynisch en totaal levensmoe waren geworden.

Op het theater moet je even zoeken naar welke taal je kan gebruiken om over oorlog te vertellen. Ik wou het heel graag hebben over het trauma van de oorlog omdat dat mij enorm aantrok na alles wat ik las over de interne geestestoestand van soldaten, verpleegsters, priesters, generaals, dokters en burgers. De verpleegster is een centrale figuur omdat zij in een veldhospitaal zo’n 300 meter achter de linie zit en dat is de eerste plek waar er een soort van bezinning mogelijk is. De setting van DeKleineOorlog is daarom een veldhospitaal waarin een verpleegster tot het publiek spreekt, als een soort gastvrouw tussen het publiek en de verschillende soldaten die geprojecteerd worden en die de getuigenissen representeren van al die oorlogen.

Het kleine individu

Valentijn: Ik speel verschillende personages terwijl het stuk een monoloog is. Het is een kunst om niet vermoeid te worden van je eigen spelen. Je kan het vergelijken met een poppenspeler die verschillende stemmen gebruikt. In plaats van stemmen gebruik ik verschillende intenties en gemoedsstemmingen.

Het is met dit stuk mijn bedoeling om mensen te doen nadenken over de vreselijke ellende die een oorlog veroorzaakt. Ik wil er ook op wijzen hoe snel het opnieuw kan gebeuren en dat er eigenlijk niet zo veel is veranderd. Als mens hebben we niet veel bijgeleerd en moeten we ons afvragen wat oorlog is en of wij ook individueel in staat zouden zijn om oorlog te voeren. Vanwaar komt die behoefte om steeds opnieuw oorlog te voeren en geen andere manieren lijken te vinden om conflicten op te lossen? Oorlog is niet zozeer gebonden aan een bepaalde tijd ook al denken we soms dat mensen nu pacifistischer zijn. Kijk maar eens naar wat er vandaag allemaal in de wereld gebeurt. Wat ik vooral wil proberen met DeKleineOorlog is via een groter verhaal vertellen wat posttraumatische stress zoals shell shock doet met de geest van één mens, van het kleine individu, het slachtoffer.

DeKleineOorlog speelt van maandag 6 tot en met donderdag 9 oktober in Minard