Vorige week doolde ik rond in het S.M.A.K., verloren in walmen van mist en sferische klanken op Icarus Night. Exact een week later doolde ik er nogmaals rond, overdonderd door quasirealistische beelden, opzuigende diepe zwart-wit doeken en verdronken door een massa mensen. Na de geweldige tentoonstelling in zijn vaste galerij Tim Van Laere Gallery en een expo in Berlijn, heet Gent Rinus Van de Velde en ‘Donogoo Tonka’ welkom.

Elke bezoeker stapt maar al te graag in snapshots van een parallel leven en ieder van ons wordt getriggerd om te blijven kijken totdat het werk je opslokt

Openingen zijn zowel een kwelling als een belevenis: de werken beginnen hun eerste aanval en volgende visites aan het S.M.A.K. worden al gepland. Vrijdag was niet anders. Net zoals zijn tekeningen was het er zwart van het volk. Het kostte moeite om mijn geest erbij te houden tijdens het lezen van de heerlijke beschrijvingen bij Rinus’ werken. Schrijver Koen Sels lokt je mee, steeds dieper, in de onbestaande wereld die Rinus construeert. Soms zijn de verhalen verhelderend. Soms vergroten ze het raadsel rond het werk.

‘Donogoo Tonka’ is tevens een roman uit de jaren 20 waarop Rinus zich heeft gebaseerd. Kortweg handelt het boek over een geograaf-professor die een stad heeft uitgevonden in Zuid-Amerika, maar al snel blijkt dat het onderzoek een verzinsel is. Wanneer een suïcidale jongen zijn pad kruist, doen beide heren er zo veel mogelijk aan om de fictieve stad toch te realiseren en alsnog de reputatie van de professor te redden. Net dit, een uitgevonden verhaal dat realiteit wordt, is de basis van Rinus’ kunst.

De aanwezigheid van levensgrote rekwisieten brengen je weg van die absurde wereld en terug naar het nu

Om het met een understatement te illustreren: elke bezoeker stapt maar al te graag in snapshots van een parallel leven en ieder van ons wordt getriggerd om te blijven kijken totdat het werk je opslokt. De afmetingen (3 op 6 meter!) grijpen je vast en laten uiteenlopende indrukken ontstaan. Rinus Van de Velde daagt de kijker uit om, nu eens van ver dan weer in close-up, iedere houtskooltekening als het ware te ontkleden om tot de essentie te komen – een raadselachtige essentie. Daarnaast incorporeert hij galeriehouder Tim Van Laere, Koen Sels en zichzelf vaak in de virtuoos getekende “soap”.

De aanwezigheid van levensgrote rekwisieten brengen je weg van die absurde wereld en terug naar het nu. De installatie bestaat onder andere uit kartonnen golven, die doen denken aan de Japanse prentkunstenaar Hokusai, uit boten en uit bomen die zouden thuis horen in een jungle – of in een low budget film. Op basis van ensceneringen en fotomateriaal bouwt hij zijn eigen ingebeeld verhaal en interpretatie van het boek. De ervaringen van het schilderij zijn intens en worden zo verder aangevuld via deze objecten.

In de hele heisa rond Rinus Van de Velde zou ik bijna de retrospectieve expositie rond Michael Buthé vergeten! Zijn werken horen thuis in alle kunstdisciplines en bekritiseren het verlies van de mystieke spiritualiteit en mythes in de samenleving.

De blote sterrenhemel, kritische tongen en de stormloop van mensen dachten die avond hoogstwaarschijnlijk hetzelfde: het S.M.A.K. heeft het opnieuw gedaan. ‘Donogoo Tonka’, die slechts één ruimte inpalmt en negen monumentale tekeningen bevat, is een must om niet eenmaal maar vaak te bezoeken. Heel vaak!