Op het promobeeld van de nieuwe voorstelling van Toneelhuis prijkt een oude foto van regisseur Guy Cassiers en zijn vader en tv-icoon Jef Cassiers. De turbulente relatie tussen vader en zoon is meteen ook het uitgangspunt in De moed om te doden dat een grimmig familiedrama portretteert.

In een naakt decor van een lege woonkamer en enkele eenzame meubelstukken maken we kennis met een nerveuze vader (Dirk Van Dijck) die ongevraagd op bezoek komt bij zijn teruggetrokken zoon (Wouter Hendrickx). De koude winterbries die door het verlaten appartement waait weerspiegelt de kille relatie tussen de twee. Wanneer de vriendin van de zoon, Radka (Aminata Demba), het gezelschap komt vervoegen, wordt zij samen met het publiek getuige van een escalerende ruzie die catastrofale gevolgen heeft.

In tegenstelling tot Cassiers’ vorige voorstellingen kiest hij hier niet voor een enscenering van een roman, maar liet hij zich inspireren door een theatertekst uit 1980 van de Zweedse schrijver en dichter Lars Norén. Voor de gelegenheid liet Cassiers deze tekst ook vervlaamsen door Bart Van Nuffelen. Een unicum in zijn repertoire en een verdedigbare keuze gezien de realistische en familiale setting van het geheel. 

De acteurs spelen claustrofobisch dicht bij het publiek op het voortoneel. Ze willen allen ontsnappen uit de benarde omgeving van de kleine kamer waarin zij zich bevinden, maar zijn tegelijk ook bang ten onder te gaan in de buitenwereld.

De spanning is te snijden. Door hun verschillende interpretaties van het verleden is een toekomst voor deze wankele figuren onbestaande. Steeds meer hunkeren ze naar menselijke warmte en genegenheid. Maar zoals het een psychologisch drama van Norén betaamt, weten zij dit niet in woorden, noch in daden om te zetten.

In Cassiers’ omvangrijke repertoire vormt dit stuk een ietwat vreemde eend in de bijt aangezien de regisseur er ditmaal niet voor kiest allerhande hoogtechnologische effecten te gebruiken. Het zwaartepunt van deze voorstelling ligt volledig bij het ijzersterke acteerwerk van de spelers. De trillende handen van de vader. Het uitdagende grijnzen van Radka. De zachte zuchten van de zoon. Kleine handelingen die als psychoanalytische symptomen langzaam aan de oppervlakte komen.

De harde Freudiaanse ondertoon van de voorstelling doet echter veel van de opgebouwde spanning vervlakken. Het geheel klinkt allemaal net iets te bekend in de oren en ondanks de vele intense momenten slaagt het stuk er niet in om de aandacht van het publiek tot het einde vast te houden.

Wat deze voorstelling wel de moeite waard maakt zijn ongetwijfeld de pure acteerprestaties van Dirk Van Dijck, Wouter Hendrickx en Aminata Demba, die elkaar in hun spel uitstekend weten aan te vullen. Vooral Van Dijck zet een sublieme vertolking van de vader neer. Een rol die hij zich in amper twee weken tijd eigen wist te maken, doordat Marc Van Eeghem wegens ziekte moest afhaken.

Hoedje af ook voor de acteurs die zich, ondanks een troep rumoerige tieners in de zaal, perfect in hun rol staande wisten te houden. Niettegenstaande het feit dat je de ontknoping van mijlenver ziet aankomen, slagen de spelers er in De moed om te doden wel in om je met een beklijvend gevoel achter te laten na de slotscene, waardoor je met een lichte krop in de keel de zaal verlaat.

De moed om te doden tourt nog door de Vlaamse theaterzalen tot 17 december. 

Joséphine Vandekerckhove

Foto's: Guy Cassiers en Kurt Van der Elst