Als je graag eens een mooie klassieke opera wil gaan bekijken, dan blijf je beter weg van Infinite Now. Deze productie van Chaya Czernowin is allesbehalve mooi en klassiek maar is een monsterlijk meesterwerk. Theater, opera en geluidskunst worden tot een wanstaltige emulsie verwerkt die je met een heerlijk beklijvend gevoel achterlaat. 'Dissonant' is volgens mij de samenvattende term voor deze voorstelling. 

Infinite now is een stad, een universum

Het was wereldpremière dinsdagavond in het operagebouw van Gent. De Israelitisch-Amerikaanse componiste en regisseuse Chaya Czernowin was er hoogstpersoonlijk bij om haar derde opera voor te stellen. "Ik vergelijk mijn opera's graag met ruimtes. Pnima, mijn eerste, is een huis, een huis waar maar heel weinig mensen inpassen. In Zaïde creëer ik twee huizen, als overburen; het ene hypermodern, het andere in 18de-eeuwse stijl. Als ik die lijn doortrek dan is Infinite Now een stad, een universum."

In haar universum brengt Czernowin theateracteurs, operazangers, orkestleden en geluidskunstenaars samen en laat ze hen met elkaar clashen. Dat dissonante effect wekt ze niet alleen op tussen de partijen onderling, maar ook binnenin elk element. Zo komt er geen enkele harmonie uit de orkestbak en zingen de zangers en spreken de sprekers hectisch door elkaar. Door de luidsprekers van de zaal hoor je kibbelende Chinese kinderen, fladderende vogels en huilende windhozen die niet altijd als achtergrondgeluid bedoeld zijn. En in de linkerlogebak zit een elektrisch gitarist dissonante akkoorden te spelen. In zes bedrijven en zonder pauze bracht ze het publiek in een soort trance waar je nog moeilijk uit kon ontwaken na de voorstelling.

Van een herkenbaar ritme was er geen sprake

Voor de context, want een verhaal kun je het moeilijk noemen, gebruikt Czernowin teksten uit de theatervoorstelling FRONT van Luk Perceval en de Chinese novelle Homecoming van Can Xue. Wat je krijgt is een soort allegorie van oorlog, eenzaamheid en angst. Flarden van deze twee werken worden door elkaar geweven zonder enige merkbare structuur.  In haar inleiding zei Czernowin dat ze de acteurs en zangers soms woorden liet inademen waardoor je zelfs binnenin één zin een hele reeks vreemde intonaties vindt. De gespeelde personages lijken onbelangrijk en dwalen als verloren zielen rond op een sober podium.

Als lid van het orkest moet je over een waanzinnig concentratievermogen bezitten om de partituur van Infinite Now te doorstaan. Vaak speelden de strijkers hele halve uren lang licht krijsende noten terwijl de blazers om het kwartier misschien eens twee noten mochten spelen. Van een herkenbaar ritme was er geen sprake. De drie percussionisten leken zich wel te amuseren met het veeltal aan instrumenten in hun hoek. Deze keer was het trouwens een zegen om op de eerste rij te zitten, want zelfs de zweetparels op het hoofd van dirigent Titus Engel leverden hun bijdrage aan het stuk. 

Infinite Now zorgde voor een ervaring die tegen alle verwachtingen van een klassieke opera ingaat. "Ik maak geen entertainment", poneerde Czernowin resoluut. En dat was het ook niet. Het was een 150 minuten durend trancendentaal meesterwerk.