Met Mining Stories brengen Silke Huysmans en Hannes Dereere een voorstelling over één van de grootste mijnrampen ooit. Op 5 november 2015 brak een dam van het mijnbedrijf Samarco in Brazilië. Een giftig goedje eindigde in de Doce-rivier, waarbij er onderweg enkele omliggende dorpen weggevaagd werden. Silke Huysmans groeide op in één van deze dorpen. Voor Mining Stories trokken Huysmans en Dereere terug naar de streek om naast allerlei experts van hier ook de bewoners van daar aan het woord te laten. De makers vragen zich daarbij af wat dat met een mens doet, zo'n ingrijpende ramp, maar vooral hoe je dat vertaalt naar een podium. Het resultaat is een knap staaltje documentaire performance. En hoewe het verhaal ook een persoonlijke kans heeft, brengt Mining Stories dat zonder de emotionaliteit de bovenhand te laten nemen.

Gewapend met niet veel meer dan een soundboard vol stemmen en een voetpedaal om het te bedienen staat Huysmans op scène.

Gewapend met niet veel meer dan een soundboard vol stemmen en een voetpedaal om het te bedienen, staat Huysmans eerder terughoudend op scène. Ze onthult de gelaagdheid die achter de ramp schuilt. Een persoonlijk verhaal van een bewoonster die haar huis en enige foto van haar overleden moeder kwijt is, wisselt af met verklarende quotes van professoren economie en psychologie. Het mijnbedrijf in kwestie had deze ecologische ramp kunnen voorkomen. En hoewel de schade bijna niet te overzien is, ijverden de plaatselijke inwoners voor het voortbestaan van het bedrijf. Het klinkt misschien onbegrijpelijk, maar ze zijn ook afhankelijk van de mijnindustrie en hebben kindermonden die gevoed moeten worden.

Opvallend is dat Mining Stories die complexe materie brengt zonder ook maar één plaatje te tonen van hopen vol puin en huilende mensen. Een stemmenspel met straffe oneliners en enkele verplaatsbare panelen met aangepaste tekstprojectie zijn voldoende om een betongende massa of een dialoog tussen twee vrienden te simuleren. Verschillende stemmen die elkaar waarschijnlijk nooit in real life kruisten, worden door slimme montage gekoppeld. Op die manier worden stellingen door verschillende experts beaamd, ondermijnd of aangevuld. De toepasselijke aanvulling met pophits, reclamespots en o zo herkenbare Skype-problemen ("Staat dit aan? Kan je me zien? Wacht. Oh ja, het werkt!") maken de overkoepelende thema's trauma, angst, schuld, ecologie, economie en religie luchtig.

De verschillende kanten van het mijnverhaal worden afstandelijk gepresenteerd. Toch lijkt de strategie van enkel het tonen in de puike prestatie van Mining Stories niet voldoende.

Haast wetenschappelijk schotelt Mining Stories allerlei bronnen voor en puzzelt die vakkundig in elkaar. De verschillende kanten van het mijnverhaal worden vrij afstandelijk gepresenteerd. Die neutraliteit en afstand kan werken om het daadwerkelijke probleem en complexiteit die rond de mijnramp hangt, te doen verdwijnen. Het resultaat is bijzonder boeiend. Toch lijkt enkel het tonen hier niet voldoende. De puike prestatie die Mining Stories zichzelf mag noemen wil een tegengif bieden voor misplaatste emotionaliteit. Helaas is de documentaire aanpak evenmin genoeg om de toeschouwer helemaal mee te nemen in het verhaal.

Foto's door Tom Callemin